batal pertunangan ~ tuntutan gantirugi

(Artikel ini dipetik dari akhbar utusan/berita harian bertarikh 5 Jul. 2006 kalau tak silap.. lupa la nak catat masa save artikel ni.)

 

 

Peguam Syarie menulis:
Mahkamah Syariah tentukan ganti rugi tuntutan mungkir janji perkahwinan

PERJANJIAN untuk berkahwin atau lazimnya disebut sebagai pertunangan dalam budaya Melayu bukan satu kontrak perkahwinan. Pertunangan tidak menghalalkan perhubungan intim antara lelaki dan wanita.

Oleh itu pasangan yang bertunang masih lagi perlu menjaga adab dan aurat apabila bersama. Hukum syarak tidak menghalalkan perhubungan semata-mata atas dasar pertunangan. Tanggapan bahawa selepas bertunang, pasangan itu boleh ke mana saja dan melakukan perkara tertentu sebenarnya tidak mempunyai asas di dalam hukum syarak dan ia suatu dosa. Oleh itu pasangan kekasih yang berdua-duaan walaupun sudah bertunang sebenarnya melakukan maksiat dan dimurkai Allah.

Dalam pertunangan pula ada beberapa syarat yang perlu dipatuhi apabila sesuatu pertunangan itu hendak dilangsungkan antaranya ialah:

a) Wanita yang hendak ditunangkan itu bukan isteri seseorang. Bertunang dengan tunang orang lain juga adalah berdosa dan kebanyakan ulama mengatakan ialah tidak sah, haram dan batal;

b) Pertunangan antara lelaki dan wanita yang mempunyai hubungan mahram juga adalah tidak sah;

c) Pertunangan tidak boleh dilaksanakan antara lelaki dan wanita sekiranya wanita itu masih lagi berada dalam tempoh edah akibat diceraikan ataupun kematian suami;

Hikmah pertunangan adalah jelas iaitu bagi menjaga keharmonian masyarakat agar tidak berlaku perkara yang tidak diingini. Ia juga dapat menjauhkan seseorang dari menyakiti saudaranya yang lain dengan cara mengahwini tunangan saudaranya.
Hormat menghormati hak antara satu sama lain amat ditekankan di dalam Islam. Seseorang Muslim tidak dibenarkan bertunang atau mengahwini tunangan saudara seagamanya.

Hanya apabila pertunangan diputuskan barulah lelaki lain boleh masuk meminang wanita terbabit. Itupun tidak bermakna hukum syarak membenarkan seseorang itu menghasut supaya pertunangan terdahulu itu diputuskan semata-mata dengan harapan orang itu boleh dipinang olehnya.

Perkara sebegini juga amat dibenci Allah kerana boleh mencampakkan seseorang itu kepada kehinaan kerana menyakiti saudara seagamanya.

Apabila suatu perjanjian dibuat maka kedua belah pihak adalah terikat dengan perjanjian itu. Memungkiri perjanjian itu akan mengakibatkan pihak yang satu lagi itu akan menanggung kerugian dan sebagainya.

Mengikut Seksyen 15 Akta Undang-Undang Keluarga Islam (Wilayah-Wilayah Persekutuan) 1984, jika seseorang mengikat suatu pertunangan mengikut hukum syarak, sama ada secara lisan atau secara bertulis, dan sama ada secara bersendirian atau melalui orang perantaraan dan kemudian enggan berkahwin dengan pihak yang satu lagi tanpa sebab yang sah manakala pihak yang satu lagi bersetuju berkahwin dengannya, maka pihak yang mungkir adalah bertanggungjawab memulangkan pemberian pertunangan, jika ada, atau nilainya dan membayar apa-apa wang yang dibelanjakan dengan suci hati oleh atau untuk pihak yang satu lagi untuk membuat persediaan bagi perkahwinan itu, dan yang demikian itu boleh dituntut melalui tindakan dalam mahkamah."

Seksyen 15 di atas bermakna sekiranya satu daripada pihak mungkir untuk berkahwin selepas suatu perjanjian yang sah dibuat tanpa sebab yang dibenarkan syarak sedangkan pihak yang satu lagi itu bersedia untuk berkahwin dengannya maka pihak yang mungkir itu perlu:

a) Memulangkan segala hantaran yang diterimanya daripada pihak yang satu lagi ataupun jika tidak dapat memulangkannya maka perlu membayar dengan wang yang senilai dengan hantaran yang diberikan itu;

b) Menanggung perbelanjaan yang dikeluarkan oleh pihak yang bersedia untuk berkahwin itu di dalam membuat persediaan bagi perkahwinan itu.

Kedua-dua perkara di atas hendaklah ditanggung oleh pihak yang mungkir kepada perkahwinan itu dan sekiranya ia enggan membayarnya maka pihak yang bersedia untuk berkahwin itu boleh menuntut remedi itu di Mahkamah Syariah melalui seksyen 15 Akta yang disebut di atas.

Bagaimanapun, jika pihak yang memutuskan pertunangan itu mempunyai sebab yang sah dan diiktiraf hukum syarak, maka pihak yang memutuskan pertunangan itu tidak perlu memenuhi kedua-dua keperluan yang diperuntukkan di dalam seksyen 15.

Perlu dijelaskan di sini seksyen 15 di atas tidak memberi peruntukan secara spesifik untuk menuntut ganti rugi atas perasaan malu pihak yang dimungkiri untuk dikahwin itu.

Seksyen 15 hanya mengehadkan kepada dua perkara yang dinyatakan di atas saja. Oleh itu, persoalan timbul sama ada boleh menuntut ganti rugi itu ataupun sebaliknya dan mahkamah manakah yang mempunyai bidang kuasa untuk mendengar persoalan sedemikian.

Akta Undang-Undang Keluarga Islam (Wilayah-Wilayah Persekutuan) 1984 (Akta 303) tidak mempunyai peruntukan mengenai penggunaan hukum syarak seperti dalam sembilan negeri lain di Malaysia.

Peruntukan mengenai penggunaan hukum syarak membawa maksud bahawa mana-mana peruntukan atau tafsiran peruntukan yang tidak selaras dengan hukum syarak adalah tidak sah setakat ketidakselarasan itu dan jika ada lakonan atau jika apa-apa perkara tidak diperuntukkan dengan nyata di dalam Akta, mahkamah hendaklah memakai hukum syarak.

Peruntukan sebegini boleh memberi kesan bahawa tuntutan ganti rugi kemungkiran perkahwinan boleh dituntut di Mahkamah Syariah dengan syarat ia boleh dibuktikan tidak berlawanan dengan hukum syarak walaupun tiada peruntukan spesifik mengenainya.

Pihak yang menuntut di Mahkamah Syariah itu hendaklah meyakinkan Mahkamah Syariah bahawa tuntutannya itu tidak tersasar dari apa yang digariskan di dalam hukum syarak sebelum mahkamah boleh memberikan perintah pihak yang mungkir itu membayar ganti rugi akibat perasaan malu yang ditanggungnya selepas diputuskan pertunangan tanpa sebab yang sah.

Namun, beban pembuktian diletakkan kepada pihak yang menuntut bagi membuktikan bahawa ia tidak berlawanan dengan hukum syarak.

Mahkamah yang berhak membicarakan tuntutan sebegini pula tentulah Mahkamah Syariah seperti yang termaktub di bawah Akta Pentadbiran Undang-Undang Islam (Wilayah-Wilayah Persekutuan) 1993 yang menjelaskan Mahkamah Syariah mempunyai bidang kuasa mendengar perkara berhubung pertunangan, perkahwinan dan sebagainya.

Oleh itu, Mahkamah Sivil tidak berbidang kuasa bagi membicarakan tuntutan berkaitan dengan hal ehwal pertunangan ini. Perkara 121(1A) Perlembagaan Persekutuan juga mengeluarkan Mahkamah Sivil daripada mempunyai bidang kuasa membicarakan perkara di mana Mahkamah Syariah mempunyai bidang kuasa ke atas sesuatu perkara itu.